Rodzaje sprzęgieł

Sprzęgło jest z definicji elementem maszyny, który ma za zadanie przekazać moment obrotowy z jednego wału na inny wał, np. z wału korbowego silnika na wałek sprzęgłowy w skrzyni biegów.

Inna definicja sprzęgła mówi, że jest to urządzenie, które ma za zadanie połączyć trwale lub rozłącznie dwa niezależne, mniej osiowo osadzone wały, z których każdy może się obracać. Jeden z tych wałów musi być wałem czynnym (napędowym), drugi – biernym (odbierającym energię, czyli napędzanym). W niektórych nielicznych wypadkach wały te mogą pracować wymiennie, to znaczy wał napędowy może stać się wałem biernym i odwrotnie.

W technice motoryzacyjnej stosuje się sprzęgła o działaniu jednokierunkowym. Oznacza to że wał czynny nigdy nie jest wałem biernym. Wyjątek stanowi sprzęgło pomiędzy silnikiem i skrzynią biegów, które niekiedy przekazuje napęd ze skrzyni biegów na wał korbowy silnika. Taki unikalny przypadek ma miejsce podczas uruchamiania samochodu „na pych”. Także w niektórych motocyklach podczas rozruchu napęd jest przekazywany ze skrzyni biegów przez sprzęgło na wał korbowy silnika. Są to motocykle z rozrusznikiem nożnym, tzw. kopniakiem.

Każde sprzęgło składa się z członu czynnego, zainstalowanego najczęściej na stałe na wale napędzającym i członu biernego, współpracującego z wałem napędzanym, oraz z elementów, łączących te człony stale lub w czasie pracy.

Sprzęgła dzielą się na dwa podstawowe rodzaje: poślizgowe (zwykle rozłączne) i bezpoślizgowe, czyli sztywne i kompensacyjne. W technice motoryzacyjnej mają zastosowanie głównie sprzęgła rozłączne, przede wszystkim poślizgowe, choć czasem stosuje się także sprzęgła kłowe, zaliczane do sztywnych. W budowie maszyn mają zastosowanie także inne rodzaje sprzęgieł. Jest ich kilkadziesiąt rodzajów. Nie będziemy się nimi zajmowali.

Najważniejszym ze sprzęgieł samochodowych jest to, które przekazuje napęd z silnika do skrzyni biegów. Jest to typowe sprzęgło poślizgowe, dzięki czemu jest możliwe płynne wyrównywanie obrotów wału korbowego i wałka sprzęgłowego. Tego rodzaju sprzęgła są jednotarczowe i wielotarczowe, zdarzają się także sprzęgła podwójne. W samochodach powszechnie stosuje się sprzęgła suche, zaś sprzęgła mokre, często wielotarczowe, znalazły zastosowanie w zespołach napędowych motocykli.

Ze względu na sposób sterowania sprzęgła mogą być samoczynne i sterowane z zewnątrz. Obecnie rzadko są stosowane, niegdyś popularne, sprzęgła jednokierunkowe, wałeczkowe (rolkowe), zwane popularnie wolnym kołem. Włączały się one dopiero powyżej określonej różnicy w prędkości obrotowej wału czynnego i wału biernego, przy czym większą prędkość obrotową musiał mieć wał napędzający. Gdy prędkość wału napędzanego była nawet minimalnie większa, niż wału napędzającego, następowało samoczynne rozłączenie takiego sprzęgła.

Zobacz też: Sprzęgła. Zasada pracy, rodzaje, sposoby sterowania

W samochodach stosuje się także sprzęgła elektromagnetyczne, niemal wyłącznie do przenoszenia małych momentów obrotowych, takich jak w przypadku wentylatorów chłodnicy.

Moto
Konfiskata samochodów nietrzeźwym: w majówkę 2024 auta straci dwa tysiące kierowców, jak uniknąć kary
27 kwi 2024

Choć zapowiadane jest cofnięcie drastycznych przepisów, nadal obowiązuje nowe prawo według którego nietrzeźwemu kierowcy konfiskuje się auto. Gdyby obowiązywał już w ubiegłoroczną majówkę, samochody straciłoby prawie2 tys. kierowców. Jednak jeśli nawet przepisy zostaną złagodzone, to kary dla nietrzeźwych kierowców pozostaną nadal surowe.

Nowe kary dla kierowców przyjęte. Masowo polecą prawa jazdy
26 kwi 2024

Kierowców czeka rewolucja w karaniu za wykroczenia. Przepisy przyjęte przez Parament Europejski niosą poważne zmiany. Reforma ma przyczynić się do zmniejszenia liczby zabitych na europejskich drogach. Oto szczegóły…

Majówka może przynieść spadek cen paliw. Za benzynę Pb 95 możemy zapłacić od 6,61 do 6,72 zł za litr, a za Pb98 od 7,28 do 7,39 zł
26 kwi 2024

W nadchodzący majowy weekend, kierowcy mogą spodziewać się korzystniejszych cen paliw. Eksperci portalu e-petrol.pl prognozują spadek kosztów tankowania, a to z powodu promocji oferowanych przez stacje benzynowe.

Minister zapowiadał rejestrację aut przez internet. Kiedy to będzie możliwe? Data jest znana
26 kwi 2024

Rejestracja auta online będzie. To dobra informacja. Gorsza jest taka, że trzeba będzie na nią poczekać. Wstępnie szefostwo CEPiK mówi nawet o terminie 30 miesięcy. Czy taka rejestracja będzie wymagać wizyty w wydziale komunikacji?

Pożar samochodu elektrycznego. Co zrobić? Jak się zachować?
26 kwi 2024

Pożar Luciad Air w Warszawie sprawił, że na tapet powrócił temat pożarów samochodów elektrycznych. Jak w razie pojawienia się ognia powinien zachować się kierujący pojazdem i inni użytkownicy drogi? Jak gasić ogniwa zawarte w baterii?

Jazda na rolkach i wrotkach a przepisy drogowe. Rolkarz to pieszy czy kierujący? Jakie ma obowiązki?
26 kwi 2024

Sezon na rolki i wrotki startuje wraz z pierwszymi objawami wiosny. A to oznacza, że warto przypomnieć zasady poruszania się tymi "środkami transportu". Bo ich również dotyczą przepisy drogowe. Na jakie konkretnie zasady wskazują?

To już pewne: samochód zarejestrujesz przez Internet, koniec z kolejką w urzędzie po tablice. Znamy termin
25 kwi 2024

Samych tablic rejestracyjnych jeszcze z sieci nie ściągniemy – choć kto wie, może za jakiś czas będzie można je wydrukować techniką 3D albo zmienią się przepisy i auta dopuszczone do ruchu będą inaczej znakowane niż formie tablic – ale wkrótce formalności związane z rejestracją załatwimy sami przez Internet. Teraz to jest możliwe tylko jeśli upoważnimy do tego dealera w salonie – i to nie każdego.

Zguba w Uberze. Co zostawiają pasażerowie? I jak odzyskać pozostawiony przedmiot?
25 kwi 2024

Zguby w Uberze bywają naprawdę nietypowe. Przykład? W 2023 r. w taksówce znaleziona została np. sztuczna szczęka. Całe szczęście przedmioty pozostawione podczas przejazdu łatwo odzyskać. Pomaga w tym aplikacja.

Drogowa kumulacja na Śląsku. Pijany kierowca z potrójnym zakazem prowadzenia i poszukiwany w jednym aucie
25 kwi 2024

Myśleliście, że nic już was nie zdziwi? No to przeczytajcie tę historię. Policjanci z będzińskiej drogówki zatrzymali do kontroli drogowej Opla. Jak się okazało, jego kierowca był pijany. I miał potrójny zakaz prowadzenia. A to dopiero początek czarnej serii.

Jak sprawdzić kontrahenta w branży TSL?
25 kwi 2024

Podstawą każdej współpracy biznesowej jest zaufanie. A nic tak nie wzmaga jego poziomu, jak... kontrola i wcześniejsze sprawdzenie kontrahenta. Jak zweryfikować partnerów z branży TSL? To ważne pytanie, aby nie dać się złapać w oszustwo "na zlecenie transportowe".

pokaż więcej
Proszę czekać...