Spalanie detonacyjne, zwane stukowym, jest zjawiskiem niepożądanym w silniku spalinowym. Polega ono na przedwczesnym zapłonie mieszanki paliwowo-powietrznej (paliwo wraz z powietrzem zapala się w komorze cylindra zanim świeca zapłonowa wygeneruje potrzebną do tego procesu iskrę).
Spalanie stukowe: przyczyny
Przyczyn tego zjawiska jest wiele, jednak wina najczęściej leży po stronie niskiej jakości paliwa. Im mniejsza jest jego liczba oktanowa, tym bardziej rośnie ryzyko jego samozapłonu. Wysokooktanowe paliwo spala się wolniej i bardziej równomiernie, bowiem ma bardzo małe skłonności do niekontrolowanych samozapłonów.
Zobacz też: Które diesle mają wtryskiwacze tanie w naprawie? Jakie są rodzaje wtryskiwaczy?
Spalanie stukowe a liczba oktanowa paliwa
Liczba oktanowa paliwa mówi nam o jego zachowaniu się w odniesieniu do tzw. paliwa modelowego. Jeśli dana benzyna spala się w cylindrze tak jak czysty izooktan, jej liczbę oktanową ustala się na 100, jeśli zachowuje się tak jak heptan, to jej liczba równa jest 0. W zakresie pośrednim (0-100) badane benzyna ma taką liczbę oktanową, jak procentowa ilość izooktanu w paliwie, które składa się tylko z izooktanu i n-hetpanu (np. 95 oktanów: benzyna spala się tak jak paliwo składające w 95% z izooktanu i w 5% z n-heptanu).
Spalanie stukowe jest zjawiskiem tym częstszym im niższa jest liczba oktanowa danego paliwa. Paliwo musi ulec jak najszybszemu spaleniu w komorze cylindra. Jednocześnie proces ten musi zajść w jak najlepszej chwili dla uzyskania m.in. wysokiego stopnia sprężenia. Jeśli paliwo ma niską liczbę oktanową tym częściej dochodzi do przedwczesnego zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej w postaci tzw. lokalnych samozapłonów. Powodują one gwałtowne przyrosty ciśnienia, objawiające się powstaniem fal dźwiękowych, określanych mianem stuków.
Zobacz też: Kiedy wymienić pasek rozrządu?
Spalanie stukowe: nagar
Winą za powstawanie zjawiska spalania stukowego obarcza się także gromadzący się w komorze cylindra nagar. Zalegając na ściankach komory spalania i denku tłoka żarzy się, stanowiąc kluczowy czynnik odpowiedzialny za niekontrolowany zapłon mieszanki paliwowo-powietrznej. Co ciekawe im niższej jakości paliwo, tym więcej nagaru powstaje z jego spalenia. Widać zatem jak bardzo kondycja silnika zależy od jakości paliwa na jakim on pracuje.
Zobacz też: Nagar w silniku- przyczyny powstawania i potencjalne problemy
Spalanie stukowe: kąt wyprzedzenia zapłonu
Oprócz jakości paliwa ważne jest także prawidłowe ustawienie kąta wyprzedzenia zapłonu. Im wcześniej następuje zapłon paliwa tym bardziej rośnie ryzyko obciążenia układu tłokowo-korbowego oraz prawdopodobieństwo wystąpienia spalania detonacyjnego. Z kolei zbyt późny zapłon może spowodować przegrzewanie się silnika (zwłaszcza zaworów wylotowych), spadek jego wydajności a nawet zatarcie jednostki napędowej.
Im niższa liczba oktanowa paliwa, tym później musi następować jego zapłon!
Spalenia detonacyjne (stukowe) bardzo często mylone jest z usterką zaworów bądź złą pracą układu rozrządu. Dlatego zanim zdecydujemy się na ich kosztowną naprawę warto pop ortu sprawdzić czy głośna praca silnika nie jest spowodowana niską jakością paliwa albo złym ustawieniem zapłonu. Wina często leży też po stronie świec, które podobnie jak nagar, potrafią żarzyć się w silniku. Prawidłowa weryfikacja problemu pomoże zaoszczędzić sporo pieniędzy i czas niezbędnego na naprawę pojazdu.