Używanie pasów bezpieczeństwa w znacznym stopniu wpływa na poprawę bezpieczeństwa użytkowników pojazdu. Według danych zebranych przez Komisję Europejską do najczęstszych przyczyn śmierci w wypadkach drogowych zalicza się jazdę pod wpływem alkoholu, nadmierną prędkość i niestosowanie pasów bezpieczeństwa. Jako przykład zasadności wprowadzenia obowiązku warto wskazać, iż przy zderzeniu z prędkością 50 km/h ,ciało człowieka wyrzucane jest z fotela z siłą ok. 1 tony. W związku z tym łatwo sobie wyobrazić, że skutki uderzenia w dowolny twardy element wnętrza samochodu mogą być tragiczne. Z tego też powodu we wszystkich krajach Unii Europejskiej wprowadzony został obowiązek ich używania przez wszystkich podróżujących pojazdem, o ile jest on w pasy wyposażony.
Zobacz też: Jak prawidłowo zapiąć pas bezpieczeństwa?
Obowiązek zapinania pasów bezpieczeństwa przez wszystkich pasażerów pojazdu został wprowadzony wspólnotową dyrektywą 2003/20/EC. Zgodnie z jej zapisami kierowca i wszyscy pasażerowie mają obowiązek stosowania pasów. Dotyczy to również pasażerów autobusów, których fotele są w nie wyposażone. W przypadku niestosowania się do obowiązku zarówno na pasażera jak i na kierowcę może być nałożony mandat karny w wysokości 100 zł.
W polskim prawodawstwie obowiązek ten wynika wprost z ustawy Prawo o ruchu drogowym. W art. 39 ust. 1 wskazanego aktu napisane jest, że: „kierujący pojazdem samochodowym oraz osoba przewożona takim pojazdem wyposażonym w pasy bezpieczeństwa są obowiązani korzystać z tych pasów podczas jazdy, z zastrzeżeniem ust. 3”.
Zobacz też: Pasażerowie a pasy bezpieczeństwa
Jednak w ust. 2 powyższego artykułu wymienione są również wyjątki od ogólnej zasady. Osoba, której owe przypadki dotyczą jest zwolniona z obowiązku stosowania się do nakazu używania pasów bezpieczeństwa. Do przypadków tych zalicza się:
1) osoby posiadające orzeczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do używania pasów;
2) kobiety w widocznej ciąży;
3) kierującego taksówką osobową podczas przewożenia pasażera;
4) instruktora lub egzaminatora podczas szkolenia lub egzaminowania;
5) policjanta, funkcjonariusza Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Inspektora Kontroli Skarbowej, funkcjonariusza celnego i Służby Więziennej, żołnierza Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - podczas przewożenia osoby (osób) zatrzymanej;
6) funkcjonariusza Biura Ochrony Rządu podczas wykonywania czynności służbowych;
7) zespołu medycznego w czasie udzielania pomocy medycznej;
8) konwojenta podczas przewożenia wartości pieniężnych;
9) osoby chorej lub niepełnosprawnej przewożonej na noszach lub w wózku inwalidzkim.
Zobacz również: Jak rozpoznać kulturalnego kierowcę?
Wszystkie wskazane powyżej przypadki są jedynymi sytuacjami, w których zgodnie z prawem można poruszać się pojazdem mechanicznym wyposażonym w pasy bezpieczeństwa bez konieczności ich używania.