W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie jej wysokości znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej, organ podatkowy ma prawo określić samodzielnie wysokość podstawy opodatkowania wg cen rynkowych.
Sprawę taką rozpatrywał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie (wyrok z 5 sierpnia 2010 r. – sygn. I SA/Ol 369/10).
Stan faktyczny
Urząd celny ustalił, że podatnik nabył w Niemczech samochód osobowy Ford Mondeo (rok produkcji 1997), o pojemności silnika 1796 cc i mocy 85 kW. Na dowód zakupu przedłożył umowę kupna-sprzedaży, z której wynikało, że nabył samochód za cenę 300 euro.
Zobacz również: Rejestracja używanego samochodu
W dniu 7 września 2008 r. samochód sprowadzony został do Polski. Dnia 11 września 2008r. podatnik złożył w kraju deklarację AKC-U, w której jako podstawę opodatkowania zadeklarował kwotę 1.029,75 zł. Stosując stawkę podatku akcyzowego 3,1%, podatnik wyliczył podatek akcyzowy na kwotę 32 zł, którą uiścił.
Taka wycena nie spodobała się jednak urzędowi celnemu, który na podstawie wyceny dokonanej w oparciu o elektroniczną wersję licencjonowanego katalogu pojazdów EUROTAX stwierdził, że w dniu deklarowanego nabycia wewnątrzwspólnotowego (tj. 07.09.2008r.) średnia wartość rynkowa porównywalnego samochodu, po uwzględnieniu korekt z tytułu stanu pojazdu, liczby właścicieli i przebiegu, wynosiła 10.400 zł.
Wobec znaczącej różnicy pomiędzy deklarowaną podstawą opodatkowania a średnią wartością rynkową wszczęto więc postępowanie podatkowe zgodnie z art. 82a ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym.
Naczelnik urzędu celnego na podstawie tego przepisu wezwał podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub pisemnego wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej porównywalnego samochodu osobowego.
Polecamy: Zmiana silnika a akcyza
Strona nie wyraziła zgody na podwyższenie podstawy opodatkowania, zaznaczając ,że pojazd nabyła za kwotę określoną w umowie oraz wskazała elementy wymagające naprawy. Podatnik nie udokumentował jednak dodatkowo tych uszkodzeń pojazdu i nie złożył korekty. Zgodnie z art. 82a ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym organ podatkowy nabył więc prawo do określenia podstawy opodatkowania zgodnie z ceną rynkową, z czego oczywiście skorzystał. Podatnik nie zgadzał się z decyzją organu podatkowego i odwołał się najpierw do Izby Skarbowej, a potem do WSA.
WSA: organ podatkowy może szacować wartość samochodu
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie poparł jednak stanowisko fiskusa, że przy spełnieniu przewidzianych w art. 82a ustawy o podatku akcyzowym przesłanek organ podatkowy uprawniony jest do weryfikowania zadeklarowanej przez podatnika podstawy opodatkowania i ustalenia prawidłowej wysokości podstawy opodatkowania.
Kryterium „średniej wartości rynkowej" jest zasadniczą przesłanką dopuszczającą postępowanie w tym trybie. Jeżeli więc organ na podstawie notowań na rynku krajowym stwierdzi znaczne odstępstwo między wartością deklarowaną a notowaniami, ma prawo i obowiązek wezwania podatnika do złożenia oświadczenia przewidzianego w art. 82a ust. 2 ustawy.
Organ podatkowy ma ustalić wysokość podstawy opodatkowania, a więc wartość konkretnego samochodu osobowego. Ustalenie to może być dokonane przy pomocy każdego niesprzecznego z prawem środka dowodowego (art. 180 ordynacji podatkowej). Może to więc być informacja o notowaniach uzyskana z dostępnych baz danych, jak np. EUROTAX, ale organ nie może się ograniczać tylko do tego typu środka, w szczególności, gdy istnieje spór co do stanu pojazdu. Ustawa o podatku akcyzowym jednoznacznie wskazuje, że organ może w celu określenia podstawy opodatkowania zwrócić się także do biegłego (art. 82a ust. 3 ).
Polecamy: Akcyza
Nie zawsze EUROTAX wystarczy
Sąd zauważył jednak, że nie zawsze poprzestanie przez organy podatkowe tylko na wycenie opartej na systemie EUROTAX może pozwolić na prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania (wartości samochodu).
Zdaniem WSA skorzystanie tylko z systemu EUROTAX można uznać za wystarczające w przypadku, gdy pojazd został zarejestrowany jako sprawny, a jego stan techniczny w momencie powstania obowiązku podatkowego nie odbiegał zasadniczo od podobnych pojazdów notowanych na rynku.
Posługiwanie się katalogami i wyspecjalizowanymi czasopismami dostępnymi także w formie elektronicznej jest nie tylko powszechnie akceptowane w orzecznictwie, lecz znajduje również oparcie w opiniach Technicznego Komitetu Ustalania Wartości Celnej Światowej Organizacji Celnej (WCO). Poszukując informacji na temat cen pojazdu, organ podatkowy może ograniczyć się do właściwego modelu i rocznika. Takie postępowanie odpowiada wymogom zasady prawdy obiektywnej, stanowiącej jeden z fundamentalnych standardów postępowania organów celnych (z uzasadnienia wyroku WSA w Rzeszowie, sygn. I SA/Rz 430/10).
Średnia wartość rynkowa, o której mowa w art. 82a ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym, jest bowiem odpowiednikiem ceny zarejestrowanego, a zatem sprawnego, zdolnego do jazdy samochodu.
Zobacz również: Dokumenty niezbędne do zarejestrowania auta sprowadzonego z zagranicy
Gdy samochód jest uszkodzony, jego prawdziwą wartość rynkową może ustalić raczej tylko biegły. W przedmiotowej sprawie od początku podnoszona była przez podatnika okoliczność, że samochód posiadał uszkodzony silnik oraz inne drobniejsze uszkodzenia (zderzak, powłoka lakiernicza). Podatnik wskazywał na potrzebę dokonania oględzin samochodu i powołania biegłego (rzeczoznawcy), czego jednak urząd celny nie uznał za konieczne. Wypomniał to organom podatkowym obu instancji WSA, uchylił decyzję i przekazał ją do ponownego rozpatrzenia.
WSA zasugerował, że przy ponownym rozpatrywaniu sprawy organy podatkowe powinny w sposób pełny i wyczerpujący wyjaśnić okoliczności dotyczące stanu technicznego samochodu, uzupełniając materiał dowodowy. Dopiero wówczas możliwe będzie prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania i określenie wysokości zobowiązania podatkowego.