Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Powyższe oznacza, że ustawodawca przyjął szeroką definicję świadczenia usług, która obejmuje każde odpłatne świadczenie, polegające na działaniu lub zaniechaniu, które nie jest dostawą towarów. Przy czym, w świetle orzecznictwa TSUE, z opodatkowaną usługą mamy do czynienia, gdy między usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, z którego wynika bezpośredni związek między wzajemnie spełnionymi ekwiwalentnymi świadczeniami: usługą i otrzymaną kwotą wynagrodzenia.
Zobacz też: Jak ująć sprzedaż w procedurze VAT marża na kasie rejestrującej?
Należy zauważyć, że w analizowanym przypadku, po rozwiązaniu umowy, podatnik Y będzie zobowiązany do powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej wobec X na określonym obszarze, za co otrzyma stosowną zapłatę. Tym samym, ww. kwota wynagrodzenia zostanie przekazana przez spedytora X za określone zachowanie podatnika Y – brak wykonywania działalności konkurencyjnej wobec dotychczasowego kontrahenta, czyli zaniechanie czynności, które mogłyby narazić ten podmiot na szkodę po wygaśnięciu łączącego ich stosunku prawnego. Dlatego też, możliwe będzie udowodnienie istnienia bezpośredniego związku między świadczeniami realizowanymi przez obie strony. Jednocześnie świadczenia te będą co do zasady ekwiwalentne. Podatnik Y musi bowiem mieć zagwarantowaną w umowie wypłatę takiej kwoty, która zrekompensuje mu w satysfakcjonujący sposób powstrzymywanie się od podejmowania działalności konkurencyjnej. Warto również zauważyć, że świadczenia stron mają umocowanie w umowie o zakazie konkurencji. A zatem, można wskazać stosunek cywilnoprawny, z którego wynika obowiązek wykonywania wzajemnych świadczeń przez firmy X i Y w okresie po zakończeniu współpracy.
Zobacz też: Stawki podatku od środków transportowych obowiązujących w 2016 roku
W związku z powyższym, należy stwierdzić, że w przedmiotowym przypadku spełnione są przesłanki niezbędne do uznania świadczenia podatnika Y za usługę, o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, tj. za odpłatną usługę polegającą na zobowiązaniu do powstrzymania się od dokonania czynności. Co zaś istotne, podobne podejście do analizowanej kwestii prezentują organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji z 15.10.2015 r. sygn. IBPP2/4512-651/15/WN Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że: „(...) świadczone przez Zarządzającego, w oparciu o umowę, usługi polegające na powstrzymywaniu się od prowadzenia działalności konkurencyjnej należy uznać za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku VAT, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT”.
Tekst: Ewelina Kalita, Młodszy konsultant podatkowy ECDDP Sp. z o.o.