Jakie są kary za naruszenie przepisów o odliczaniu VAT od samochodów (np. za odliczenie VAT w 100% zamiast odliczenia 50%)?
Podatnik będzie pociągnięty do odpowiedzialności karnej skarbowej, jeżeli nie złoży lub złoży błędnie informację VAT-26. Jeżeli jednak podatnik odliczy 100% VAT naliczonego, mimo że nie złożył informacji VAT-26, to nie zostanie ukarany karą z k.k.s. Będzie musiał tylko skorygować odliczenie VAT (tj. zmniejszyć odliczenie do 50%).
Zobacz też: Czy na fakturach wystawianych od 1 kwietnia 2014 r. należy podawać numer rejestracyjny pojazdu
Prawodawca zmieniając od 1 kwietnia 2014 r. regulacje ustawy o VAT dotyczące odliczania podatku naliczonego od wydatków na nabycie i użytkowanie pojazdów samochodowych, wprowadził także przepisy karne do ustawy Kodeks karny skarbowy. W znowelizowanym k.k.s. określono nowe czyny zabronione, które mogą zostać popełnione w związku z niezłożeniem informacji VAT-26, czy też złożeniem jej z podaniem nieprawdziwych danych (art. 56a k.k.s.). Kary mają działać prewencyjnie i przeciwdziałać próbom ewentualnych nadużyć polegających na dokonywaniu pełnego odliczenia VAT od pojazdów, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele prowadzonej działalności podatnika.
Niezłożenie i błędne złożenie wniosku VAT-26 jako czyn zabroniony
Podatnik, który ma zamiar wykorzystywać pojazd samochodowy wyłącznie do celów działalności gospodarczej i korzystać jednocześnie z pełnego odliczenia VAT, jest zobowiązany w określonych terminach złożyć organowi podatkowemu informację o sposobie wykorzystywania pojazdu (VAT-26). Takie same obowiązki ciążą na podatniku w sytuacji, w której zmieni się sposób wykorzystania jego środka transportu - np. podatnik będzie wykorzystywał go także do innych czynności niż działalność gospodarcza. Wówczas jest on obowiązany do aktualizacji informacji najpóźniej przed dniem, w którym dokonuje zmiany wykorzystania pojazdu (art. 86a ust. 14 ustawy o VAT).
Jeżeli podatnik nie wykona tych obowiązków (i skorzysta z pełnego odliczenia VAT), może ponieść odpowiedzialność karną skarbową. Jak bowiem stanowi art. 56a § 1 k.k.s., podatnik, który:
- wbrew obowiązkowi nie składa właściwemu organowi podatkowemu informacji VAT-26, albo
- składa VAT-26 po terminie, lub
- podaje w informacji VAT-26 dane niezgodne ze stanem rzeczywistym oraz
- dokonuje odliczenia podatku niezgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług
- podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych (minimalna wartość grzywny to 10 stawek dziennych).
Aby móc uznać, że mamy do czynienia z czynem zabronionym, muszą wystąpić łącznie przesłanki umożliwiające pociągnięcie podatnika do odpowiedzialności karnej skarbowej.
Zatem podatnik może ponosić odpowiedzialność z art. 56a k.k.s., gdy:
- nie złoży aktualizacji VAT-26 w przypadku, w którym jest do tego zobowiązany przez wzgląd na zmianę sposobu wykorzystania samochodu. Dotyczy to w zasadzie wyłącznie przypadku, w którym podatnik odlicza pełen VAT w związku z użytkowaniem pojazdu i zmienia sposób jego wykorzystania, tj. zaczyna używać go nie tylko do działalności gospodarczej,
- złoży VAT-26 po terminie określonym przepisami; w tym przypadku z czynem zabronionym zagrożonym karą z k.k.s. będziemy mieli do czynienia wyłącznie, jeśli podatnik nie złoży aktualizacji VAT-26 po zmianie sposobu wykorzystania pojazdu na wykorzystywanie go do innych czynności niż działalność gospodarcza. Podatnik nie poniesie odpowiedzialności z k.k.s., jeżeli zmieni sposób wykorzystania samochodu na uprawniający do pełnego odliczenia VAT i nie złoży VAT-26. W takim przypadku nie wystąpi czyn zabroniony zagrożony karą z k.k.s., ale konsekwencją spóźnionego działania podatnika będzie brak możliwości pełnego odliczenia VAT. Podatnik wykorzystujący pojazd wyłącznie w działalności uzyska bowiem prawo do pełnego odliczenia VAT dopiero od dnia złożenia informacji VAT-26. Do tego czasu będzie musiał stosować ograniczenia w odliczaniu VAT naliczonego od wydatków na samochód - art. 86a ust. 13 ustawy o VAT,
- poda w VAT-26 dane niezgodne ze stanem faktycznym, na podstawie których będzie odliczał w 100% podatek naliczony od wydatków związanych z nabyciem i użytkowaniem pojazdów samochodowych.
We wszystkich ww. przypadkach - oprócz wystąpienia jednej z opisanych okoliczności - musi też nastąpić nieuprawnione odliczenie podatku naliczonego.
Zatem dopiero występowanie (łącznie) wskazanych powyżej znamion skutkuje możliwością stosowania sankcji z k.k.s. W konsekwencji podatnik nie poniesie odpowiedzialności karnej skarbowej, jeżeli złoży
informację VAT-26, w której wskaże, iż przysługuje mu pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu używania pojazdu, ale nie odliczy w pełni podatku naliczonego od wydatków związanych z tym pojazdem (tj. zastosuje ryczałtowe - 50% odliczenie VAT od tych wydatków). W takim przypadku nie będzie istniała możliwość pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej skarbowej na podstawie art. 56a k.k.s.
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 23 § 3, art. 48 § 1, art. 53 § 3, 6 i 8, art. 56a ustawy z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy - j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 186;
ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 312