Nieodpłatne udostępnienie samochodu zleceniobiorcy
Nasza spółka zawarła umowę, na podstawie której zleceniobiorca świadczy na jej rzecz usługi transportowe przy użyciu samochodów ciężarowych, których spółka jest właścicielem lub leasingobiorcą. Z umowy zawartej ze zleceniobiorcą wynika, że samochody ciężarowe zostały mu udostępnione nieodpłatnie, w zamian za obniżenie ceny świadczonych usług transportowych. Jednocześnie spółka ponosi koszty zakupu paliwa do tych samochodów, koszty ich ubezpieczenia oraz wszelkie koszty napraw i zakupu części zamiennych. Natomiast zleceniobiorca, zgodnie z umową, może używać udostępnionych samochodów wyłącznie w celu wykonania umowy. Czy takie udostępnienie samochodów podlega VAT?
Udostępnienie przez spółkę samochodów swojemu zleceniobiorcy w zamian za obniżenie ceny za wykonywane przez niego usługi stanowi czynność, która nie podlega opodatkowaniu VAT.
Czynność udostępnienia samochodu w zamian za obniżenie ceny nie stanowi nieodpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Czynność ta nie może być też uznana za odpłatne świadczenie usługi najmu, które podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o VAT. Nie powinna ona podlegać opodatkowaniu VAT, gdyż przekazywane samochody były wykorzystywane wyłącznie w celu wykonywania usług transportu na rzecz spółki. Stanowi element składowy umowy i ma na celu umożliwienie realizacji zlecenia. Przekazanie to jest składnikiem usługi głównej i jest wkalkulowane w cenę wynagrodzenia. Nie można uznać że spółka, udostępniając zleceniobiorcy samochody ciężarowe, świadczyła usługi w sposób odpłatny, tj. w zamian za obniżenie przez zleceniobiorcę ceny oferowanych usług. Dla spółki obniżenie ceny nie stanowi wynagrodzenia za udostępnienie zleceniobiorcy samochodów ciężarowych.
Potwierdził to również NSA w wyroku z 29 sierpnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1281/13. Sprawa dotyczyła spółki, która prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie transportu drogowego towarów oraz wynajmu i dzierżawy pozostałych pojazdów samochodowych (z wyłączeniem motocykli). NSA uznał, że:
Nie każde współdziałanie podejmowane przez podmioty gospodarcze, opiera się na prostym schemacie NSA odpłatnej ekwiwalentnej wymiany świadczeń (usług i towarów). W stanie faktycznym przedstawionym przez skarżącą, celem umów zawieranych z jej zleceniobiorcami, nie jest wzajemne świadczenie odpłatnych usług, lecz zrealizowanie jednego celu, jakim jest wykonywanie usług transportowych dla Spółki, które sprzedaje ona swoim kontrahentom. Natomiast samochody udostępniane zleceniobiorcom skarżącej stanowią wyłącznie narzędzie służące do realizacji tego celu. W istocie zatem udostępnienie samochodów nie zaspokaja potrzeb zleceniobiorców jako konsumentów, lecz zaspokaja potrzeby zleceniodawcy, czyli skarżącej Spółki.
Powyższe oznacza, że zarówno sąd I instancji, jak i organ interpretujący, dokonali wadliwej oceny prawnej współpracy tych podmiotów, uznając czynności udostępnienia samochodów za usługi najmu, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.
(...) Co do zasady trafny natomiast jest pogląd WSA w Gdańsku, że udostępnienia przedmiotowych samochodów zleceniobiorcom Spółki nie można zakwalifikować również jako nieodpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, przede wszystkim jednak dlatego, że czynności te - jak wyżej wskazano - mają charakter techniczny i pomocniczy w stosunku do zamawianych przez Spółkę usług transportowych, tym samym nie stanowią odpłatnego bądź nieodpłatnego świadczenia usług.
PODSTAWA PRAWNA
• art. 8 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211