Wiza, przepisy wjazdowe
Obywatel polski udający się na Kubę obowiązany jest do posiadania wizy odpowiedniej do celu planowanego pobytu lub tzw. karty turysty (Tarjeta de Turista). Wizy wydaje konsulat kubański w Warszawie, a karty turysty (indywidualne lub grupowe) można kupić tamże lub w niektórych biurach podróży – kosztują 17 EUR. Przy przekraczaniu granicy wymagany jest 3-miesięczny okres ważności paszportu, licząc od planowanej daty wyjazdu z Kuby.
Turysta obowiązany jest również mieć bilet powrotny lub umożliwiający kontynuację podróży. Służby graniczne mogą odmówić prawa przekroczenia granicy bez podania powodu. Osoby przyjeżdżające na Kubę z zamiarem wykonywania pracy dziennikarskiej muszą mieć odpowiednią akredytację. Jej brak może być przyczyną aresztowania i deportacji. Przed odprawą paszportową każdy turysta mający wizę obowiązany jest wypełnić formularz Tarjeta Internacional de Embarque y Desembarque. Podstemplowany formularz należy zachować, ponieważ bez niego niemożliwe jest opuszczenie Kuby, a uzyskanie nowego wymaga wielu zabiegów. Turyści przyjeżdżający na wypoczynek zorganizowany nie muszą udokumentować posiadanych środków pieniężnych.
Turyści przyjeżdżający indywidualnie powinni mieć przynajmniej 100 CUC (lub równowartość tej kwoty w innej walucie wymienialnej) na każdy dzień planowanego pobytu. Służby graniczne egzekwują rygorystycznie ten wymóg. Posiadanie kart kredytowych traktowane jest jako spełnienie tego warunku. W razie pobytu dłuższego niż 30 dni wizę można przedłużyć na miejscu. Formalności załatwia się we właściwych urzędach imigracyjnych Inmigración y Extranjeria (adres w Hawanie: calle Factor y Final, Nuevo Vedado, Plaza de la Revolucion); wcześniej trzeba kupić znaczki opłaty skarbowej na sumę 25 CUC w jednym z oddziałów Banco de Credito y Comercio. Należy przedłożyć do wglądu paszport, bilet lotniczy i rachunek za opłacone zakwaterowanie. Przy wylocie z Kuby należy wnieść obowiązkową opłatę lotniskową w wysokości 25 CUC. Próby uchylenia się od tego obowiązku mogą się skończyć zatrzymaniem podróżnego w areszcie imigracyjnym.
Przepisy celne
Rzeczy przeznaczone do użytku osobistego nie podlegają ocleniu. Zezwala się na wwóz 2 butelek alkoholu i 200 szt. papierosów oraz lekarstw na własny użytek (poza lekami psychotropowymi, insuliną). Zezwala się ponadto na wwóz towarów, których łączna wartość nie przekracza 250 CUC, przy czym kwota 200 CUC podlega opodatkowaniu w wysokości 100 proc. Nie zezwala się na wwóz zamrażarek, klimatyzatorów, odtwarzaczy wideo i magnetowidów, odtwarzaczy i nagrywarek DVD, kuchenek elektrycznych, mikrofalówek, urządzeń łączności radiowej, telefonów bezprzewodowych itd.
Przepisy fitosanitarne zakazują wwozu owoców, warzyw, sadzonek, nasion i pokarmów dla zwierząt. Zakaz dotyczy również serów, wędlin, mięs i ich przetworów nie opakowanych hermetycznie. Hermetycznie opakowana żywność może zostać wwieziona, jeżeli na opakowaniu znajduje się informacja dotycząca producenta, terminu przydatności do spożycia i wagi produktu. Wskazane jest zadeklarowanie wwożenia gotówki powyżej 5000 USD.
Turysta, którego bagaż przekracza limit wagowy określony przez przewoźnika, musi wnieść opłatę na rzecz państwa kubańskiego. Bez rachunku potwierdzającego zakup można wywieźć jedynie 23 szt. cygar pakowanych luzem. Normy CITES zakazują wywozu zwierząt morskich i lądowych, endemicznych lub będących pod ochroną (np. żółwi, iguan, krokodyli, papug) oraz skór i wyrobów z tych zwierząt. Na wywóz antyków i dzieł sztuki, w tym również rękodzieła i rzemiosła artystycznego większej wartości, należy uzyskać zezwolenie, wydawane przez Registro Nacional de Bienes Culturales Departamentu Dziedzictwa w Ministerstwie Kultury. Na wywóz większej ilości złota czy srebra należy mieć zezwolenie Banco Nacional de Cuba. Nie zezwala się na wywóz więcej niż 3 dużych muszli. Wywóz alkoholu ograniczony jest do 4 butelek. Obowiązuje zakaz wywozu miejscowych walut.
Przepisy prawne
Miejscowe władze surowo zwalczają przestępczość narkotykową. Za posiadanie i przemyt narkotyków lub środków odurzających bądź handel nimi grozi kara do 30 lat pozbawienia wolności. Wysokie kary więzienia grożą również za organizowanie lub sprzyjanie nielegalnej emigracji obywateli kubańskich. Za jakiekolwiek kontakty z przedstawicielami opozycji grozi aresztowanie i wydalenie z kraju. Za każdy dzień pobytu w areszcie imigracyjnym pobierana jest opłata w wysokości 37 CUC. Strona kubańska przestrzega postanowień konwencji konsularnej obowiązującej między Polską i Kubą. Nie ma przepisów, które umożliwiałyby cudzoziemcom odzyskanie przy wyjeździe podatku VAT za zakupione na Kubie towary. Cudzoziemcy nie mogą kupować gruntów na Kubie; zezwolenia są wydawane tylko w bardzo szczególnych sytuacjach.
Meldunek
Istnieje obowiązek meldunkowy. Formalność tę załatwia się w terytorialnie właściwej delegaturze Inmigración y Extranjería (należy przy tym wnieść opłatę w CUC).
Ubezpieczenie
Zaleca się wykupienie w Polsce polisy ubezpieczeniowej od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. Należy się przy tym upewnić, czy firma ubezpieczeniowa ma przedstawiciela uprawnionego do działania na obszarze Ameryki Łacińskiej i z jaką instytucją kubańską on współpracuje. Co prawda, firma ASISTUR SA (adres w Hawanie: Prado 208, między Colon i Trocadero) oferuje usługi w zakresie ubezpieczeń, lecz proponowane przez nią stawki są dość wysokie.
Szczepienia, służba zdrowia
Nie są wymagane żadne szczepienia ochronne. Występuje okresowo zagrożenie takimi chorobami, jak: ameboza, denga, denga krwotoczna, zapalenie (wirusowe) spojówek. Najczęściej występują zatrucia pokarmowe, w szczególności po spożyciu potraw z owocami morza. Nie wolno pić nie przegotowanej wody ani spożywać nie umytych warzyw i owoców. Odradza się spożywanie sałaty i rzodkiewek.
Częste są również przypadki poparzeń słonecznych oraz zaburzenia funkcjonowania układu krążenia wywołane wysoką temperaturą powietrza, jego dużą wilgotnością i raptownymi skokami ciśnienia (zwłaszcza w okresie huraganów). W okresie huraganów nasilają się również stany apatii, depresji lub rozdrażnienia. Z uwagi na występujące okresowo burze elektromagnetyczne osoby używające rozruszników serca powinny zasięgnąć przed podróżą porady lekarza specjalisty.
Nie wszystkie miejscowe biura podróży zapewniają opiekę lekarską uczestnikom wycieczek grupowych. W niektórych większych hotelach jest lekarz pierwszego kontaktu (koszt wizyty to ok. 30 CUC). W Hawanie specjalistyczną opiekę medyczną na dość dobrym poziomie oferują: Centro de Investigaciones Medico-Quirurgicas CIMEQ (calle 216 y 11B Siboney), Clínica Central Cira García (calle 20 y avenida 41 No. 4101, Miramar), Hospital Hermanos Ameijeiras (calle San Lazaro 701, Centro Habana), Hospital Ortopedico Frank Pais (avenida 51 No. 19603, Marianao), Centro Internacional de Retinosis Pigmentaria (calle L y 13, Vedado). Apteka międzynarodowa (avenida 41 y calle 20, Miramar) oferuje leki w bardzo ograniczonym zakresie; ich ceny są bardzo wysokie.
Dzień pobytu na oddziale (z wyżywieniem, bez lekarstw i zabiegów) kosztuje 130 CUC za pierwszy dzień pobytu i 90 CUC za każdy następny, wizyta lekarska – 30–50 CUC, analizy ambulatoryjne do 30 CUC, założenie gipsu ok. 25 CUC. Placówki honorują karty kredytowe, o ile nie są one wydane przez banki amerykańskie lub z kapitałem amerykańskim. Za usługi wystawiane są rachunki, które mogą stanowić podstawę do ubiegania się o zwrot poniesionych kosztów leczenia. Placówki służby zdrowia dla cudzoziemców znajdują się w Pinar del Rio, Varadero, Villa Clara, Cienfuegos, Trinidad, Guardalavaca i Santiago de Cuba.
Informacje dla kierowców
Na drogach obowiązuje ruch prawostronny. Sygnalizacja świetlna umieszczana jest za skrzyżowaniem. Na rondzie pierwszeństwo mają pojazdy nadjeżdżające z prawej strony. Polskie prawo jazdy jest honorowane przez okres 6 miesięcy od daty przekroczenia granicy, zaleca się jednak posiadanie międzynarodowego prawa jazdy. Nie ma obowiązku wykupienia ubezpieczenia OC, AC, czy NW. Spółka ASISTUR SA oferuje usługi w zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych. Ubezpieczenie wymagane jest jednak w przypadku wynajmu pojazdu kołowego lub jednostki pływającej. Jest ono z reguły wliczane w cenę wynajmu. Należy tego dopilnować we własnym dobrze pojętym interesie. Polskie polisy komunikacyjne nie są uznawane. Niektóre odcinki autostrad są płatne od 2 do 4 CUC. Litr paliwa kosztuje od 0,95 do 1,10 CUC. Paliwo należy tankować wyłącznie na stacjach benzynowych ORO NEGRO lub CUPET.
Podróżowanie po kraju
Na Kubę można się dostać liniami lotniczymi Air Europa, Iberia, LTU/Condor, KLM/Martinair lub liniami czarterowymi. Nie ma ograniczeń w podróżowaniu po kraju z wyjątkiem oznakowanych stref specjalnych (w tym amerykańskiej bazy wojskowej w Guantanamo). Odradza się podróże na Kubę w okresie od czerwca do listopada, gdyż na Oceanie Atlantyckim, Morzu Karaibskim i w Zatoce Meksykańskiej tworzą się w tym czasie liczne huragany, stanowiące bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia. Z obserwacji wynika, że w okresie od listopada do marca warunki pogodowe są najbardziej sprzyjające. Firmy przewozowe: Transtur SA (e-mail: webmaster@transtur.com.cu), Viazul (e-mail: viazul@transnet.cu).
Można się również przemieszczać po kraju koleją. Istnieją dwa rodzaje pociągów: normal i especial. Bilet na pociąg especial na przejazd trasą Hawana–Santiago de Cuba kosztuje 72 CUC (w cenę biletu wliczony jest koszt poczęstunku). Bilet na tę samą trasę pociągiem normal kosztuje 30 CUC. Podróż trwa 14 lub 16 godzin, w zależności od rodzaju pociągu. Godziny odjazdu i przyjazdu pociągów są umowne (normę stanowią 4-, 5-godzinne opóźnienia). W okresie letnim bilet należy kupować z siedmiodniowym wyprzedzeniem. Wycieczki po kraju można załatwić w agencjach turystycznych: Havanatur S.A., Cubatur, Cubanacan, Gaviota Tours, Paradiso, Rumbos Cuba.
Samochód można wynająć w jednej z sieci rent-a-car: REX, Cuba Car, Transtur. Koszt wynajmu samochodu na 3 dni wynosi przykładowo: 200 CUC kaucji + 57 CUC (doba) + 10 CUC za ubezpieczenie + benzyna (0,95 CUC za 1 l) + opłata za każdy kilometr przejechany ponad wyznaczony limit. Można korzystać bezpiecznie z usług korporacji taksówkowych Panataxi (tel. 55 55 55) lub Turistaxi (tel. 33 66 66). Opłata za przejazd taksówką wynosi: 1 CUC za złamanie licznika + 0,50 CUC za każdy kilometr. Cudzoziemiec, który nie korzysta z usług hoteli, może się zatrzymać na nocleg jedynie w kwaterach prywatnych (casas particulares) mających licencje uprawniające do przyjmowania turystów (cena za pokój – ok. 20 CUC). Podczas szukania kwater prywatnych należy zwrócić uwagę na standard, ponieważ za taką samą cenę można znaleźć kwatery na bardzo dobrym albo bardzo niskim poziomie.
Bezpieczeństwo
W ostatnich latach na Kubie znacznie wzrosła przestępczość pospolita, głównie ze względu na zubożenie społeczeństwa. Coraz częściej zdarzają się kradzieże w pokojach hotelowych. Nasila się liczba napadów rabunkowych z użyciem broni, coraz częściej ze skutkiem śmiertelnym. Częste są włamania do samochodów, kradzieże torebek damskich, biżuterii, sprzętu fotograficznego i telefonów komórkowych. Sprawcy tych przestępstw są zdeterminowani i brutalni. Nie należy liczyć za bardzo na pomoc policjantów, patrolujących przez całą dobę najważniejsze punkty w atrakcyjnych turystycznie miastach. Zdarzają się natomiast przypadki wyłudzania drobnych kwot przez policjantów, którzy zatrzymują pojazdy z wypożyczalni (na rejestracji turystycznej) pod pretekstem wykroczeń komunikacyjnych. W stolicy należy unikać poruszania się, zwłaszcza po zachodzie słońca, po takich dzielnicach jak Centro Habana (okolice dawnego barrio Colón, ulice Amistad i Monte), Habana Vieja (ulice Sol, Jesus Maria, Aguacate), a także Lavton, Cerro, 10 de Octubre, San Miguel del Padron, Arroyo Naranjo. Należy w sposób szczególny zadbać o zabezpieczenie przed kradzieżą paszportów, kart kredytowych, dokumentów podróży itd.
Religia, obyczaje
Religią wiodącą jest katolicyzm. Stosunkowo licznie reprezentowany jest również protestantyzm. Odrębną, niezmiernie ważną rolę w historii Kuby odgrywała zawsze masoneria. Kultywowana jest ponadto regla de ocha (santeria), pierwotnie religia niewolników przywiezionych z Czarnego Lądu, sięgająca swoimi korzeniami początków XVII w. Dziś stanowi synkretyczne połączenie wierzeń w rozliczne bóstwa afrykańskie z religią chrześcijańską. Co roku 817-osobowa Rada Kapłanów Starszych Yoruba odczytuje, zgodnie z wielowiekową tradycją, Pismo Ifa zawierające przepowiednie i zalecenia na dany rok. Jest to przekazywany z pokolenia na pokolenie zawiły system interpretacji znaków występujących w otoczeniu, spisany w Świętej Księdze Ifa, zwanej też Dziełem Oddun. W skład Rady wchodzą Babalawos (kapłani). W stolicy wyodrębniają się trzy główne ośrodki propagujące aktywnie tę religię: są to dzielnice Regla, Guanabacoa i Diez de Octubre. Nieoficjalne źródła podają, że 75 proc. ludności Kuby praktykuje potajemnie santerię.
Święta
Dni wolne od pracy to: 1 i 2 stycznia – Dia de la Liberación (Dzień Wyzwolenia), 1 maja – Międzynarodowy Dzień Pracy, 25, 26, 27 lipca – obchody Insurekcji Narodowej (rocznica szturmu na koszary Moncada), 30 lipca – Dzień Męczenników Rewolucji, 10 października – rocznica wybuchu Walk o Niepodległość (dzień pamięci poległych w wojnach narodowowyzwoleńczych), 25 grudnia – Boże Narodzenie. Na 17 grudnia przypada jedno z ważniejszych świąt w kalendarzu religijnym Kubańczyków. W Kościele katolickim obchodzony jest dzień św. Łukasza (św. Łazarza).
Do miejscowości Rincon w prowincji Hawana, gdzie znajduje się sanktuarium San Lazaro (ikonę św. Łazarza przywieziono z Hiszpanii do Hawany w XVI w.), napływają przez cały tydzień rzesze kalek, ociemniałych, upośledzonych umysłowo, paralityków, trędowatych, chorych na łuszczycę, padaczkę, AIDS, choroby weneryczne. Szacuje się, że co roku w uroczystościach ofiarnych i dziękczynnych w Rincon bierze udział blisko 200 000 pielgrzymów. Natomiast dla wyznawców santerii dzień 17 grudnia jest świętem Babalu Aye. Bóstwo to znane jest również w innych krajach jako Legba Pied Casse (Haiti), Legba (Republika Dominikany), Sakpana (Trynidad i Tobago), Omolu, Shapanan, Sakpata, Obaluaie, Alapo (Brazylia).
Przydatne informacje
- Banki, urzędy, instytucje użyteczności publicznej i punkty handlowo-usługowe nie honorują kart kredytowych VISA, CABAL, MasterCard, VISA Electron ani czeków, w tym czeków podróżnych, wydanych przez banki amerykańskie lub inne banki z udziałem kapitału amerykańskiego. Przed wyjazdem z Polski należy dowiedzieć się we własnym banku, czy posiadane karty kredytowe będą działały na Kubie. Istnieje możliwość przekazania środków pieniężnych z Polski za pośrednictwem Agencji ASISTUR S.A. – adres w Hawanie jw., tel. (53-7) 862 86 24, 862 87 94, faks (53-7) 866 55 67. Wpłata musi być dokonana w euro. Agencja Western Union realizuje wyłącznie limitowane przekazy pieniężne z terytorium USA na rzecz osób zamieszkałych na stałe na wyspie;
- Od listopada 2004 r. na obszarze całej republiki operacje gotówkowe w dolarach amerykańskich są obciążone dodatkową 10-procentową opłatą podczas wymiany na CUC. W rozliczeniach gotówkowych na rynku wewnętrznym dla turystów i cudzoziemców jedyną obowiązującą walutą jest kubańskie peso wymienialne CUC. Jest to waluta Banku Centralnego Kuby, wymienialna wyłącznie na terenie Kuby, występująca w postaci banknotów 100, 50, 20, 10, 5 i 1 peso oraz bilonu 1 peso i 50, 25, 10, 5, 1 centavos. Do obiegu są dopuszczone inne waluty, takie jak: euro, dolar kanadyjski, funt szterling, frank szwajcarski. Na terenie kraju funkcjonuje sieć państwowych kantorów wymiany walut – CADECA;
- W porównaniu z Polską ceny na Kubie są średnio czterokrotnie wyższe. Cudzoziemcy są zobligowani do zaopatrywania się w produkty w sklepach dewizowych należących do sieci handlowych Tiendas Panamericanas, Cubalse, Palco. Owoce, warzywa i mięso wieprzowe można kupować za peso (nacional) CUP na bazarach i w kioskach z warzywami;
- Koszt połączenia telefonicznego z Polską to ok. 4,50 CUC za 1 minutę;
- Spółka ASISTUR S.A. świadczy usługi w zakresie ubezpieczeń, pomocy medycznej, finansowej, prawnej, transportu, także sanitarnego i przewozu zwłok, rezerwacji lotniczych i hotelowych (e-mail: ventas@asistur.get.cma.net);
- Na terenie Kuby działa międzynarodowa firma spedycyjna DHL (adres w Hawanie: calle 26 esquina a avenida 1ra, Miramar);
- Praktycznie nie funkcjonuje komunikacja miejska;
- Napięcie w sieci – 110 V 60 Hz, w hotelach i niektórych domach – 220 V 60 Hz. Stosowane są wtyczki z prostokątnymi płaskimi bolcami;
- Różnica czasu między Warszawą a Hawaną wynosi 6 godzin (minus). Czas letni obowiązuje od maja do października.
- Robienie zdjęć lub kręcenie filmu w celach zawodowych lub komercyjnych, z użyciem sprzętu profesjonalnego, wymaga odpowiedniego zezwolenia. Jego brak może być przyczyną konfiskaty filmu i wypisania mandatu;
- Należy unikać przypadkowych znajomości. Tubylcy, którzy się przesadnie spoufalają, są podejrzanie przyjacielscy, uprzedzająco wylewni i skorzy do wygłaszania krytycznych uwag pod adresem panującego reżimu, mogą się okazać agentami, prowokatorami lub zwykłymi naciągaczami. Dotyczy to również prostytutek, które często są na usługach tutejszych służb bezpieczeństwa.
Stolica: Hawana,
Waluta: peso kubańskie (CUP), 1 CUP = 100 centavos,
peso kubańskie wymienialne (CUC), 1 CUC = 100 centavos;
kurs wymiany: 1 CUC = 24 CUP,
Język urzędowy: hiszpański.
źródło: Ministerstwo Spraw Zagranicznych