Białoruś

21 grudnia 2007 r. wchodzi w życie umowa między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Republiki Białoruś o ruchu osobowym. Umowa ta nie przewiduje ułatwień bezwizowych w zakresie podróży tranzytowych. Strona białoruska poinformowała, że w trybie jednostronnym podjęła decyzję o przejściowym utrzymaniu możliwości bezwizowych podróży przez terytorium Republiki Białorusi. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej posiadający ważne dokumenty podróży i wizy państw członkowskich Wspólnoty Niepodległych Państw, Mongolii, Chińskiej Republiki Ludowej lub zezwolenie na czasowe lub stałe zamieszkiwanie w tych państwach, będą mogli do 31 grudnia 2007 r. podróżować tranzytem przez terytorium Republiki Białoruś do państwa docelowego, w tym także w drodze powrotnej do Rzeczypospolitej Polskiej przez terytorium Republiki Białorusi, bez białoruskich wiz tranzytowych.

Wiza, przepisy wjazdowe

Od 1 października 2003 r. między Polską a Białorusią obowiązuje ruch wizowy. Wizę białoruską można uzyskać w konsulatach białoruskich w Warszawie, Gdańsku, Białymstoku i Białej Podlaskiej (nie ma możliwości uzyskania wizy na granicy). Od 1 maja 2004 r. jednokrotna wiza kosztuje 6 USD, dwukrotna – 11 USD, trzykrotna – 16 USD, wielokrotna – 30 USD. Współmałżonkowie obywateli państw należących do Unii Europejskiej otrzymują wizy bezpłatnie. Podstawowe dokumenty niezbędne do otrzymania wizy to: paszport, fotografia, wypełniony wniosek. Konsul może zażądać również potwierdzenia dokonania rezerwacji hotelu lub potwierdzenia wykupienia usługi turystycznej, np. wycieczki.

Osobom do 16. roku życia i powyżej 65 lat, inwalidom i osobom im towarzyszącym, a także tym, którzy podróżują z przyczyn losowych (śmierć członka rodziny, choroba itp.), przysługuje wiza bezpłatna, którą uzyskuje się po złożeniu wymienionych dokumentów. Za otrzymanie wizy w trybie przyspieszonym (w ciągu jednego dnia) pobierana jest dodatkowa opłata (decyzją konsula). Członkowie rodzin obywateli białoruskich otrzymują wizę o 50 proc. tańszą. Nie ma obowiązku okazania biletu powrotnego, choć nie można wykluczyć, że w szczególnych przypadkach służby graniczne mogą tego zażądać.

Uwaga: 1 listopada 2005 r. władze białoruskie wprowadziły wobec obywateli RP wjeżdżających na terytorium Białorusi obowiązek posiadania polisy ubezpieczenia medycznego. Zgodnie z informacją Ambasady Republiki Białoruś od 1 grudnia 2005 r. obywatele polscy składający w urzędach konsularnych Republiki Białoruś w Polsce wniosek o wydanie wizy wjazdowej obowiązani są przedstawić polisę ubezpieczenia medycznego honorowaną na terytorium Białorusi:

• obywatele RP aplikujący o wizę jednokrotną powinni przedłożyć polisę ubezpieczeniową, której termin ma być zgodny z terminem ważności wizy (można kupić polisę ubezpieczenia medycznego na polsko-białoruskim przejściu granicznym);
• obywatele RP aplikujący o wizy wielokrotne powinni przedstawić polisę ubezpieczeniową ważną na pierwszy planowany okres pobytu;
• obywatele RP mający ważne wizy białoruskie mogą wykupić polisy ubezpieczeniowe w punktach sprzedaży polis ubezpieczeniowych na terytorium Polski lub na przejściach granicznych na granicy polsko-białoruskiej; ta sama zasada dotyczy tranzytu samochodowego przez terytorium Białorusi;
• obywatele RP, którzy przebywają na terytorium Białorusi, mogą wykupić polisy ubezpieczeniowe u ubezpieczycieli białoruskich na miejscu.

Polisy ubezpieczenia medycznego honorowane na Białorusi można kupić w Polsce w firmach ubezpieczeniowych upoważnionych przez władze białoruskie do ich sprzedaży i na polsko-białoruskich przejściach granicznych – po stronie białoruskiej. Kontrola posiadania przez obywateli RP ubezpieczenia medycznego odbywa się przy wjeździe na terytorium Białorusi, na przejściach granicznych, podczas rejestracji w hotelach i urzędach meldunkowych – rejonowych Wydziałach ds. Obywatelstwa i Migracji podległych MSW. Szczegółowych informacji w sprawie sieci punktów sprzedaży polis ubezpieczenia medycznego oraz ich cen udzielają urzędy konsularne Republiki Białoruś w Polsce.

Uwaga: 5 lutego 2006 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy dotyczące pobytu cudzoziemców na Białorusi i tranzytu przez jej terytorium. Cudzoziemcy przyjeżdżający na krócej niż miesiąc muszą mieć przy sobie równowartość ok. 15 USD na każdy dzień pobytu. Mieszkać mają prawo wyłącznie tam, gdzie zostali zarejestrowani. Na przejazd tranzytem przez terytorium Białorusi obywatele polscy mają dwie doby, licząc od daty wjazdu, w ramach ważności wizy kraju docelowego. Na każdy dzień tranzytu muszą mieć równowartość 68 USD. Mogą się poruszać wyłącznie po trasach międzynarodowych. Nowe przepisy zakładają, że białoruskie władze mogą odmówić cudzoziemcowi wjazdu na terytorium Białorusi.
Uwaga: 1 listopada 2006 r. wprowadzono obowiązek wypełniania przez cudzoziemców tzw. karty migracyjnej przy przekraczaniu białoruskiej granicy państwowej. Kartę otrzymuje się podczas odprawy paszportowej przy wjeździe na Białoruś i należy ją zwrócić w trakcie odprawy granicznej w drodze powrotnej. Kartę migracyjną należy okazać podczas rejestracji w rejonowych Wydziałach ds. Obywatelstwa i Migracji w celu dokonania tam odpowiedniej adnotacji.
Powyższe zasady dotyczące wydawania wiz oraz wysokości opłat wizowych będą obowiązywać do czasu, kiedy Polska zacznie w pełni stosować uregulowania układu z Schengen.

Przepisy celne

Przepisy celne zezwalają na wwóz waluty w dowolnej kwocie. Należy ją zgłosić, wypełniając deklarację celną przy wjeździe. Zgodnie z przepisami można wwieźć i wywieźć z Białorusi walutę wymienialną w kwocie do 10 000 USD (lub jej równowartość) w gotówce bez wypełniania deklaracji celnej, a kwoty powyżej 10 000 USD – wyłącznie na podstawie deklaracji celnej. W przypadku wywozu z Białorusi kwoty przekraczającej 10 000 USD należy mieć stosowne zezwolenie (np. deklarację celną lub dokument bankowy zezwalający na wywóz waluty). Nie jest wymagane zaświadczenie z banku o pochodzeniu waluty przewyższającej sumę, którą zadeklarowano przy wjeździe, jednak cudzoziemiec ma obowiązek pisemnego zgłoszenia w deklaracji wszystkich wywożonych środków płatniczych przekraczających 10 000 USD. Niezależnie od przepisów zalecane jest jednak wpisywanie do deklaracji wszystkich wwożonych i wywożonych środków, gdyż zdarzają się przypadki odmiennej interpretacji tych przepisów przez służby celne.

Na Białoruś można bezcłowo wwozić przedmioty osobistego użytku o wartości do 1000 EUR i o wadze do 50 kg, a także 1 karton papierosów (200 szt.), 1 l alkoholu (wino lub wódka) oraz 1 l piwa. Osoby wjeżdżające ponad siedmioletnim samochodem osobowym powinny dopełnić na granicy procedury czasowego bezcłowego wwozu środka komunikacji. Na podstawie wydanego tam zezwolenia samochód może znajdować się na Białorusi do 90 dni. Przed upływem tego okresu musi opuścić białoruski obszar celny. Niedopełnienie tego obowiązku grozi poważnymi sankcjami: brak ważnego zaświadczenia o bezcłowym wwozie pojazdu lub przekroczenie terminu ważności zaświadczenia może spowodować nawet konfiskatę samochodu w trybie administracyjnym (przy okazji rutynowej kontroli lub w drodze powrotnej na granicy). Procedura bezcłowego wwozu dotyczy wszystkich obcokrajowców (z wyjątkiem tranzytu). Użyczenie osobie trzeciej samochodu wwiezionego na obszar celny Białorusi na podstawie procedury celnej czasowego wwozu może nastąpić wyłącznie za zgodą urzędu celnego wystawiającego zaświadczenie; w przeciwnym razie – najczęściej podczas wyjazdu z Białorusi – może dojść do konfiskaty samochodu. Osoba kierująca pojazdem nie będącym jej własnością powinna mieć notarialną umowę użyczenia środka transportu na terytorium Białorusi. Jeżeli jednak przejazd takim samochodem ma charakter tranzytu do Federacji Rosyjskiej, w kasie urzędu celnego należy dokonać opłaty gwarancyjnej w wysokości 1500 EUR za pojazdy trzyletnie i nowsze lub 500 EUR (o pojemności silnika do 2500 cm) i 1500 EUR (o pojemności powyżej 2500 cm) za pojazdy starsze. W przypadku podróży samochodem należy liczyć się także z opłatą tranzytową w wysokości ok. 25 USD przy przekraczaniu granicy innym przejściem niż to, którym nastąpił wjazd na Białoruś.

Przy wyjeździe z Białorusi pobierana jest opłata w wysokości ok. 5 USD; w przypadku przejazdu tranzytowego opłata wynosi ok. 1 USD (dotyczy to wyłącznie przypadków, kiedy wyjazd z Białorusi następuje przez białorusko-polskie przejście graniczne w Brześciu lub przez którekolwiek z przejść granicznych między Białorusią a Ukrainą; w pozostałych przypadkach opłata wynosi również 5 USD). Przy wjeździe i wyjeździe z Białorusi może być także pobierana dodatkowa opłata ekologiczna w wysokości ok. 4 USD. Opłat tych dokonuje się w filiach banków na przejściach granicznych lub w innych wyznaczonych do tego celu punktach. Dowód wpłaty należy zachować w celu okazania go funkcjonariuszom białoruskiej straży granicznej.

Przepisy prawne

Przemyt lub posiadanie nawet najmniejszej ilości narkotyków lub środków psychotropowych są surowo karane.

Meldunek

W ciągu trzech dni roboczych po przekroczeniu granicy należy zameldować się w urzędzie meldunkowym (Rejonowy Wydział ds. Obywatelstwa i Migracji) właściwym dla miejsca pobytu. Niedopełnienie tego obowiązku grozi grzywną. W hotelu zameldowanie odbywa się na miejscu.

Ubezpieczenie

Od 1 listopada 2005 r. obywateli Polski wjeżdżających na terytorium Białorusi obowiązuje ubezpieczenie medyczne. Kierowcy powinni wykupić w Polsce międzynarodową zieloną kartę.

Szczepienia, służba zdrowia

Nie wymaga się szczepień ochronnych. Zagrożenie chorobami zakaźnymi, np. błonicą (zwłaszcza latem), grypą (w zimie) i chorobami wenerycznymi, jest dość duże. Latem i jesienią w lasach należy uważać na kleszcze roznoszące wirusowe choroby. Obywatele Polski są leczeni na Białorusi odpłatnie. Doba w szpitalu kosztuje równowartość ok. 30 USD, jednak w razie leczenia specjalistycznego cena może być wyższa. Poziom opieki szpitalnej i warunki leczenia są znacznie niższe niż w Polsce, mogą też występować problemy z dostępnością specjalistycznych lekarstw. Korzystając z usług przychodni lekarskiej lub gabinetów dentystycznych, należy wybierać prywatne placówki, które dysponują znacznie lepszym sprzętem specjalistycznym. W aptekach podstawowe leki można kupić bez recepty.

---

Informacje dla kierowców

Międzynarodowe prawo jazdy nie jest wymagane, natomiast bardzo skrupulatnie milicja kontroluje posiadanie przez polskich kierowców obowiązkowego wyposażenia samochodu (apteczka, trójkąt ostrzegawczy, koło zapasowe), nalepki PL, ważnego przeglądu technicznego oraz ubezpieczenia (tzw. zielonej karty). W razie stwierdzenia uchybień i nieprzestrzegania zasad ruchu drogowego wymierzane są kary do kilkudziesięciu dolarów. Kierowcy podróżujący głównymi drogami powinni uwzględniać częste radarowe kontrole prędkości. Na głównej autostradzie tranzytowej M1 Brześć–Mińsk–Moskwa obowiązuje ograniczenie do 100–120 km/godz. (dopuszczalna różnica prędkości w stosunku do wskazań znaków wynosi 10 km/godz.). Na tej autostradzie przejazd jest płatny (4 punkty pobierania opłat) i łącznie wynosi 6 USD za samochód osobowy dwuosiowy o wysokości do 2,10 m na odcinku od Brześcia do granicy białorusko-rosyjskiej.

Należy liczyć się ze sporadycznymi trudnościami z zatankowaniem paliwa (duże odległości między stacjami paliwowymi), dlatego – zwłaszcza wieczorem – lepiej jest przed granicą, jeszcze w Polsce, zatankować samochód do pełna, mimo że paliwo jest na Białorusi tańsze (np. benzyna 95 kosztuje ok. 0,95 USD za litr). Benzynę 98 można kupić na bardzo nielicznych stacjach. W nowoczesnych stacjach benzynowych w większych miastach i przy głównych trasach za paliwo można płacić w walucie miejscowej, w dolarach lub w euro. W małych miejscowościach płaci się tylko w rublach białoruskich. Główne drogi są szerokie, dobrze utrzymane i oznakowane, z wyjątkiem pobocza, które nocą jest słabo widoczne. Ruch jest niewielki. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż bardzo często się zdarza, że po autostradzie poruszają się piesi i zwierzęta domowe lub leżą na niej porzucone duże przedmioty. W nocy największym zagrożeniem są nieoświetlone pojazdy stojące na pasach ruchu. Miejscowi kierowcy, choć z reguły nie jeżdżą szybko, są dość niefrasobliwi: normą jest wolna jazda szybkim pasem ruchu, nieużywanie świateł (nawet po zmroku) i kierunkowskazów, gwałtowne skręcanie z niewłaściwego pasa lub wymuszanie pierwszeństwa przejazdu.

Obowiązek jazdy z włączonymi światłami w ciągu dnia w sezonie jesienno-zimowym został na Białorusi zniesiony, co wymaga zachowania wzmożonej ostrożności. W przypadku naruszenia przepisów ruchu drogowego należy liczyć się mandatami w wysokości do kilkudziesięciu dolarów. W przypadku poważniejszej kolizji drogowej należy bezwzględnie oczekiwać przybycia milicji, nie zmieniając miejsca ustawienia samochodu. Uznanie cudzoziemca za winnego spowodowania wypadku ze skutkiem śmiertelnym pociąga za sobą poważne sankcje – do kary pozbawienia wolności włącznie.

Podróżowanie po kraju

Nie ma ograniczeń poza niewielką zamkniętą strefą na południu, najsilniej skażoną w wyniku awarii czarnobylskiej. Przebywanie w strefie nadgranicznej wymaga zezwolenia wydanego przez MSW – wstęp możliwy jest tylko po uzyskaniu specjalnej przepustki.

Bezpieczeństwo

Zagrożenie przestępczością jest porównywalne z sytuacją w Polsce. Nie zdarzają się w zasadzie napady na kierowców na drogach, dochodzi natomiast do kradzieży pojazdów i włamań do samochodów, szczególnie w mało uczęszczanych miejscach, oraz do drobnych kradzieży w hotelach. Patrole milicyjne są bardzo częste, w dużych miastach są praktycznie na każdym większym skrzyżowaniu. Należy uważać na zatrzymywanie samochodów przez funkcjonariuszy milicji drogowej (GAI) w miejscach o dużym natężeniu ruchu (skręty, ronda itp.).

Obyczaje

Nie ma żadnych specyficznych norm zwyczajowych, których nieprzestrzeganie mogłoby prowadzić do sytuacji konfliktowych. Białorusini zazwyczaj odnoszą się do Polaków ciepło i życzliwie, szczególnie w zachodniej i północnej części kraju, gdzie mieszka polska mniejszość. Ponadto wielu Białorusinów posługuje się łamaną polszczyzną, co ułatwia kontakt. Porozumiewanie się na co dzień po angielsku, nawet w dużych miastach, jest raczej niemożliwe.

Przydatne informacje

• Środkiem płatniczym jest wyłącznie miejscowa waluta; czasem jednak można natrafić na ceny podawane w tzw. jednostkach umownych (usłownyje jedinicy, czyli u.e.– równowartość jednego dolara). Pieniądze można wymienić w bankach czynnych z reguły do godz. 17.00 (czasami należy okazać paszport) lub w kantorach. W dużych miastach sieć kantorów jest dość dobrze rozwinięta, prowizja z reguły nie jest pobierana (w Grodnie, Brześciu i Mińsku można sprzedać lub kupić polskie złote). W mniejszych miejscowościach kantorów praktycznie nie ma. Zabroniona, choć niekiedy praktykowana, jest czarnorynkowa wymiana waluty. Przygodna wymiana pieniędzy może być potraktowana jako niezgodna z prawem i skończyć się zatrzymaniem oraz grzywną;
• Hoteli jest niewiele, a ich standard – niski, z wyjątkiem kilku reprezentacyjnych hoteli w Mińsku. Ceny dla obcokrajowców są znacznie wyższe niż dla obywateli miejscowych; należy liczyć się z wydatkiem ok. 70–80 USD za dobę w Mińsku i ok. 60 USD w mniejszych miastach. Na prowincji infrastruktura turystyczna i gastronomiczna praktycznie nie istnieje, mimo wielkich walorów przyrodniczych kraju;
• W instytucjach i w życiu codziennym dominuje język rosyjski. Bardzo uciążliwy jest rozbudowany system biurokratyczny. Obcokrajowiec zmuszony do załatwienia spraw w miejscowych urzędach musi być przygotowany na czasochłonne procedury formalne, kolejki, konieczność wypełniania dokumentów po rosyjsku; zdarzają się dodatkowe opłaty za przyśpieszenie toku sprawy;
• Raczej niewskazane jest kupowanie mięsa, mleka, nabiału i ryb w małych sklepach państwowych, na małych targowiskach i z przypadkowych źródeł, gdzie zasady higieny są słabo przestrzegane, a jakość produktów może być niska. W małych miejscowościach mogą występować problemy z zaopatrzeniem w artykuły spożywcze i środki higieny, w miastach – w niektóre warzywa. Sieć handlowa jest dość słabo rozwinięta, poza Mińskiem, gdzie jest kilka hipermarketów. Na południu kraju należy unikać spożywania miejscowej żywności ze względu na możliwość zagrożenia radioaktywnością – na niektórych terenach skażonych nadal prowadzona jest działalność rolnicza. W przypadku dłuższego pobytu wskazane jest zaopatrzenie się w część produktów spożywczych w Polsce, tym bardziej że na Białorusi są one z reguły droższe. Bez cła można wwieźć na Białoruś artykuły spożywcze o wadze do 5 kg na osobę.
• Należy pamiętać, że korzystanie z tzw. zielonego kanału przy przekraczaniu granicy samochodem możliwe jest tylko w przypadku posiadania obowiązkowego ubezpieczenia medycznego, posiadania towarów dla celów osobistych, a nie komercyjnych, które nie podlegają kontroli weterynaryjnej lub fitosanitarnej;
• Gdy wiza utraci ważność, należy bezwzględnie zgłosić się do rejonowego Wydziału ds. Obywatelstwa i Migracji w celu wyrobienia wizy wyjazdowej (koszt ok. 35 USD).

Stolica: Mińsk,
Waluta: rubel białoruski (BYR);
1 USD = ok. 2140 BYR,
Języki urzędowe: białoruski, rosyjski.

źródło: Ministerstwo Spraw Zagranicznych