Irlandia

Przepisy wjazdowe

Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (niezależnie od jego celu) na terytorium Irlandii jest paszport bądź dowód osobisty (nowego i starego wzoru). (Uwaga: stary wzór obowiązuje tylko do końca 2007 r.) Sugerujemy obywatelom polskim udającym się do Irlandii z zamiarem dłuższego pobytu posiadanie przy sobie zarówno ważnego paszportu, jak i nowego dowodu osobistego. Ograniczenia swobodnego przemieszczania się i pobytu mogą mieć miejsce jedynie z uwagi na zasady polityki bezpieczeństwa i zdrowia publicznego.

W przypadku pobytu nie przekraczającego trzech miesięcy obywatele UE uzyskują prawo pobytu w innym państwie członkowskim bez żadnych dodatkowych warunków i formalności poza koniecznością posiadania ważnego dowodu osobistego bądź paszportu. Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu uzyskuje też członek rodziny obywatela UE, niezależnie od jego przynależności państwowej.

Pobyt powyżej 90 dni. Prawo pobytu na okres przekraczający trzy miesiące uzyskują obywatele UE:

• zatrudnieni lub prowadzący działalność gospodarczą w goszczącym państwie członkowskim;

• mający wystarczające środki utrzymania dla siebie i członków swojej rodziny, aby nie stanowić podczas swego pobytu obciążenia dla systemu pomocy społecznej goszczącego państwa członkowskiego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne;

• przybyli do goszczącego państwa członkowskiego w celu podjęcia nauki, w tym szkolenia zawodowego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne i środki finansowe na swoje utrzymanie.

W przypadku takiego pobytu państwa członkowskie mogą wymagać od obywateli UE jedynie zarejestrowania się w urzędzie właściwym dla miejsca pobytu i uzyskania dowodu zarejestrowania się.

Dodatkowe informacje w wersji elektronicznej są dostępne na stronie internetowej Ambasady RP w Dublinie: www.polishembassy.ie oraz na stronach internetowych MSZ: www.msz.gov.pl w dziale Informacje konsularne – „Informacje dla obywateli polskich wyjeżdżających do innych krajów UE/EOG”. Przydatne informacje w języku polskim można również znaleźć na stronie internetowej www.emigrantadvice.ie.

Przepisy celne

Mimo zniesienia granic celnych między Polską a krajami UE ilość wwożonych towarów przeznaczonych do użytku osobistego i nie podlegających odsprzedaży podlega ograniczeniom. Określenie „do użytku osobistego” obejmuje towary przewożone z przeznaczeniem na prezenty, jednakże ich sprzedaż jest naruszeniem prawa i grozi ich konfiskatą oraz dodatkową karą. Odebrany może również zostać pojazd, którym towary są przewożone. W Irlandii przewożone towary uznaje się za przeznaczone do użytku osobistego, jeżeli nie przekraczają następujących ilości: 200 szt. papierosów, 400 szt. cygaretek, 200 szt. cygar, 1 kg tytoniu, 10 l alkoholi spirytusowych (np. whisky, wódka, gin), 20 l wina ze zwiększoną zawartością alkoholu (np. sherry, porto), 90 l wina (w tym maksymalnie 60 l wina musującego), 110 l piwa. Osoby poniżej 17. roku życia nie mogą przewozić wyrobów alkoholowych ani tytoniowych. Wyrobów takich nie można także przesyłać pocztą. Po przystąpieniu Polski do UE nie ma możliwości ubiegania się przez polskich turystów wracających do kraju o zwrot podatku VAT. Dokonując zakupu tych towarów, należy zachować paragony zakupu jako dowód, że podatek VAT został zapłacony. Niektóre towary są objęte zakazem wwozu do Irlandii bądź mogą być wwożone na podstawie specjalnej licencji. Należą do nich przede wszystkim: broń palna, amunicja, materiały wybuchowe, broń ofensywna, materiały pornograficzne (książki, magazyny, wydruki i nagrania wideo), rośliny i cebulki, żywe i martwe zwierzęta (w tym psy i koty), ptaki i drób, gatunki zagrożone, mięso i przetwory mięsne, siano i słoma (nawet jeżeli służą do pakowania). Obowiązuje także bezwzględny zakaz wwozu narkotyków.

Wwóz zwierząt domowych. Od 3 lipca 2003 r. dla obywateli UE podróżujących ze zwierzętami wprowadzono obowiązek posiadania tzw. paszportu UE dla zwierząt (EU Pet Passport) zgodnie ze standardami ISO 11784 czy Aneksem 11785. Procedura uzyskania takiego dokumentu obejmuje m.in. następujące kroki: wszczepienie zwierzęciu mikrochipa zawierającego informacje o zaszczepieniu przeciw wściekliźnie i wykonanie badania krwi (badania te muszą być wykonane nie później niż 6 miesięcy przed datą planowanego przekroczenia granicy). Ponadto przed samym wjazdem na terytorium Irlandii (24–48 godzin) należy zaszczepić zwierzę przeciw kleszczom i tasiemcowi (szczepienie musi zostać potwierdzone odpowiednimi dokumentami). Po spełnieniu tych warunków zwierzę można przywieźć do Irlandii za pośrednictwem wskazanego przewoźnika. Ze względu na to, że takie same przepisy obowiązują w Wielkiej Brytanii, zwierzęta, które przeszły całą procedurę przy wjeździe do Wielkiej Brytanii, mogą z terenu Wielkiej Brytanii zostać przywiezione do Irlandii bez konieczności jej powtarzania. Szczegółowe informacje można uzyskać pod numerem telefonu: (+353) 1 607 28 27, pod adresem internetowym: www.agriculture.gov.ie/pets lub wysłać pytanie na adres e-mail: pets@agriculture.gov.ie.

Przewóz broni. Od 1 maja 2004 r. obywatele polscy mogą przywozić i wywozić z Irlandii broń odpowiadającą celom łowieckim lub w celu wzięcia udziału w imprezach sportowych. Niezbędne jest do tego posiadanie Europejskiej Karty Broni Palnej (European Firearms Pass) wydanej w Polsce, wpisanie broni do takiej Karty oraz uwiarygodnienie powodu podróży z bronią lub zaświadczenie wydane przez właściwego konsula. W przypadku osób mieszkających w Irlandii dłużej niż 6 miesięcy konieczne jest wyrobienie w irlandzkim Ministerstwie Sprawiedliwości (Department of Justice, Equality and Law Reform) pozwolenia na wwóz broni. Po uzyskaniu zezwolenia należy złożyć podanie do policji o zezwolenie na broń.

Szczepienia, służba zdrowia

Szczepienia nie są wymagane, nie występują też żadne zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne. Nie ma problemu z dostępem do opieki medycznej, choć najczęściej jest ona płatna. Dlatego też przed wyjazdem należy zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Uwaga: od 1 stycznia 2006 r. EKUZ zastąpiła dotychczasowy druk E-111 umożliwiający obywatelom Unii korzystanie z opieki medycznej w innych krajach członkowskich. Aby ją otrzymać, wystarczy zgłosić się do najbliższego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia. EKUZ uprawnia tylko do korzystania z podstawowych usług medycznych, dlatego wyjeżdżającym za granicę zaleca się wykupienie dodatkowych ubezpieczeń prywatnych, które w razie konieczności pokryją koszty leczenia w szerszym zakresie i transportu chorego, jak również koszty opieki medycznej w prywatnych szpitalach i klinikach. Wskazane jest wykupienie indywidualnego pakietu ubezpieczeniowego, szczególnie od następstw nieszczęśliwych wypadków, kosztów leczenia, a także przewiezienia chorego do Polski (poza EKUZ). Świadczenia zapewnione przez EKUZ nie obejmują tych przypadków. Bliższe informacje: www.nfz.gov.pl.

Aby uzyskać świadczenia medyczne w Irlandii, trzeba spełnić dwa wymogi: 1) należy mieć dokument potwierdzający ubezpieczenie w NFZ (EKUZ); 2) udając się do lekarza w Irlandii, należy się upewnić, czy ma on kontrakt z irlandzką państwową służbą medyczną (General Medical Services – GMS, www.centralservicesagency.com). Takie kontrakty ma w Irlandii stosunkowo niewielu lekarzy ogólnych (General Practitioners – GP). Listę lokalnych GP można uzyskać w lokalnych placówkach służby zdrowia (health boards). Przed rozpoczęciem wizyty należy przedstawić kartę ubezpieczenia zdrowotnego i podkreślić, że wizyta ma się odbyć w ramach regulacji UE. Gdy potrzebny jest specjalista, trzeba najpierw udać się do lekarza ogólnego po skierowanie i upewnić się, że ma on kontrakt z GMS. Gdy potrzebne jest leczenie stomatologiczne, należy udać się do stomatologa, który ma podpisany kontrakt z GMS.

Leczenie szpitalne w nagłych wypadkach (tel. pogotowia w Irlandii: 999 lub 112) jest bezpłatne w szpitalach publicznych. W innych sytuacjach leczenie jest bezpłatne tylko po okazaniu odpowiedniego skierowania od lekarza mającego kontrakt z GMS i tylko w szpitalach publicznych. Regulacja UE przewiduje także prawo do bezpłatnych lekarstw na podstawie specjalnego rodzaju recept wypisywanych wyłącznie przez lekarzy mających kontrakt z GMS. Lekarstwa w Irlandii są drogie. Gdy pobyt trwa dłużej niż 3 miesiące, karta ubezpieczenia zdrowotnego nie znajduje zastosowania i Polaków obowiązują zasady takie same jak obywateli Irlandii. Leczenie w Irlandii jest płatne. Można ubezpieczyć się w prywatnych towarzystwach ubezpieczeniowych od większości bądź od wybranych rodzajów kosztów leczenia. W Irlandii są dwa rodzaje służby medycznej: państwowa (publiczna) i prywatna, przy czym leczenie prywatne jest kilkakrotnie droższe niż państwowe. Cena wizyty u lekarza domowego (lekarz ogólny) wynosi od 40 do 50 EUR, u specjalisty – od 100 do 155 EUR. Doba w szpitalu państwowym kosztuje ok. 40 EUR, w szpitalu prywatnym natomiast jest to koszt ok. 600 EUR; podobna jest cena za pobyt w szpitalu prywatnym w związku z porodem i połogiem. Dodatkowo płatne są badania. Osoby niezamożne mogą otrzymać specjalną kartę medyczną (Medical Card, www.oasis.gov.ie), która zapewnia bezpłatne korzystanie z wybranych, podstawowych usług medycznych w systemie państwowym. Ich zakres jednak jest również ograniczony. O przyznaniu karty obywatelom Polski, podobnie jak o przyznaniu innych świadczeń socjalnych, decyduje tzw. habitual residence test, który obejmuje: długość i ciągłość pobytu, szanse na zatrudnienie, powód przybycia do Irlandii, plany na przyszłość, powiązania rodzinne oraz wysokość dochodów (karty przyznawane są tylko osobom najniżej uposażonym).

Informacje dla kierowców

W Irlandii obowiązuje lewostronny ruch drogowy. Dopuszczalna prędkość maksymalna wynosi 50 km/godz. (30 mil/godz.) na terenie zabudowanym, 100 km/godz. (60 mil/godz.) na terenie nie zabudowanym oraz 110 km/godz. (70 mil/godz.) na autostradzie. Obowiązkowe jest zapinanie pasów bezpieczeństwa zarówno na przednich, jak i na tylnych siedzeniach. Rozmawianie przez telefon komórkowy dozwolone jest tylko pod warunkiem korzystania z zestawu głośnomówiącego. Maksymalny dopuszczalny poziom alkoholu we krwi podczas prowadzenia samochodu wynosi w Irlandii 0,08 promila. Dokument prawa jazdy (zarówno starego, jak i nowego wzoru) wydany przez polskie władze uprawnia do prowadzenia pojazdu w Irlandii i zachowuje ważność do daty określonej w dokumencie lub przepisami krajowymi. Nie jest natomiast uznawane międzynarodowe prawo jazdy. Konieczne jest posiadanie dowodu opłacenia podatku drogowego i ubezpieczenia. Obywatele Polski zamieszkujący w Irlandii nie mają obowiązku wymiany prawa jazdy na irlandzkie, jednak jest to zalecane ze względu na niższe koszty ubezpieczenia. Wymiana taka odbywa się bez konieczności ponownego zdawania egzaminów. Osoby, które podejmują pracę w Irlandii, muszą przerejestrować samochód oraz ubezpieczyć go u miejscowego ubezpieczyciela. Wniosek o przerejestrowanie samochodu należy złożyć następnego dnia roboczego po przekroczeniu granicy. Wysokość podatku rejestracyjnego wynosi 23–30 proc. wartości rynkowej samochodu. Niektóre osoby mogą być zwolnione z tego podatku; informacji na ten temat udziela biuro rejestracji pojazdów (Vehicle Registration Office). Tylko turysta, który nie podejmuje pracy w Irlandii (policja jest w stanie sprawdzić status każdej osoby), może podróżować w Irlandii samochodem zarejestrowanym w Polsce przez kilka tygodni (czas ten nie jest dokładnie określony, ale nie powinien przekroczyć trzech tygodni). Ubezpieczenia komunikacyjne są w Irlandii obowiązkowe i z reguły są o wiele droższe niż ubezpieczenia polskie, jednak honorowane są polskie zniżki. Indywidualne stawki dla poszczególnych klientów podlegają negocjacjom i są wypadkową wielu czynników. Wszystkie samochody starsze niż 4 lata muszą raz na dwa lata przejść test sprawności dopuszczający je do ruchu. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie www.oasis.gov.ie.

Podróżowanie po kraju

Nie ma żadnych ograniczeń. Między ważniejszymi miastami kursują pociągi Iarnród Eireann (tel. 01-8366222). Jest to najszybszy sposób podróżowania, jednak sieć kolejowa jest słabo rozgałęziona. Można także korzystać z autobusów Bus Eireann. Z reguły bardziej opłacalne jest kupowanie biletu w obie strony.

Bezpieczeństwo

Irlandia jest krajem w miarę bezpiecznym. W centrach dużych miast problemem staje się coraz większa liczba narkomanów. Napadów na turystów i rozbojów jest niewiele, zdarzają się jednak kradzieże kieszonkowe.

Religia, obyczaje

Nie ma szczególnych norm prawnych lub zwyczajowych, których nieprzestrzeganie mogłoby powodować sytuacje konfliktowe. Irlandczycy w kontaktach towarzyskich są bardzo otwarci i przyjacielscy, jednak w rozmowach z przypadkowo poznanymi osobami (w pociągu, pubie itp.) należy unikać sporów lub kategorycznych opinii na temat konfliktu w Irlandii Północnej, języka i religii.

Przydatne informacje

• Pomoc w nagłych wypadkach można uzyskać pod numerem telefonu 999 lub 112.

• Banki i urzędy otwarte są zazwyczaj w godz. 10.00–12.30 i 13.30–16.00. W większych miastach nie ma przerwy na lunch. Jednego dnia tygodnia (zazwyczaj w czwartek) instytucje te otwarte są do godz. 17.00. Sklepy otwarte są od poniedziałku do soboty (często także w niedzielę), najczęściej w godz. 10.00–18.00, duże obiekty handlowe w godz. 9.00–20.00. Czwartek jest w Irlandii dniem handlowym: sklepy są otwarte do godziny 21.00.

• Koszty życia w Irlandii należą do najwyższych w Europie. Ceny żywności są ok. czterokrotnie wyższe od cen w Polsce. Przykładowo: bochenek chleba kosztuje ok. 2 EUR, litr mleka 1 EUR, kilogram szynki 25–30 EUR, kilogram jabłek ok. 2,5 EUR, kilogram czereśni 23 EUR, kurczak dobrej jakości 10–16 EUR.

• Irlandia oferuje bardzo zróżnicowaną bazę noclegową. Pobyt w hotelu jest stosunkowo drogi. Popularne są noclegi ze śniadaniem (tzw. bed & breakfast), które są tańsze, ale niskiej jakości. Koszt takiego noclegu w Dublinie to co najmniej 50 EUR od osoby, poza Dublinem – 30–45 EUR. Działają również stosunkowo niedrogie schroniska młodzieżowe (cena noclegu to ok. 15–20 EUR) oraz pola namiotowe. Wynajęcie pokoju w mieszkaniu lub domu wynajmowanym przez kilka osób to koszt minimum 80 EUR od osoby za tydzień, płatne z góry; wynajem samodzielnego mieszkania – od 1200 EUR w dobrej dzielnicy. Ceny uzależnione są od lokalizacji oraz standardu mieszkania. Wymagane jest wpłacenie kaucji z reguły w wysokości miesięcznego kosztu wynajmu.

• W Irlandii można porozumiewać się po angielsku (ojczystym językiem irlandzkim mówi płynnie ok. 5 proc. ludności, głównie na zachodzie kraju). Nawet w miejscach typowo turystycznych, jak hotele, dworce, informacja turystyczna, trudno znaleźć osobę mówiącą językiem innym niż angielski.

• W 2004 r. weszła w życie ustawa wprowadzająca całkowity zakaz palenia tytoniu w miejscach publicznych, także w pubach i restauracjach.

Stolica: Dublin
Waluta: euro (EUR)
Języki urzędowe: irlandzki, angielski

Źródło: MSZ